Na myśl o czerniaku większości z nas natychmiast staje przed oczami obraz czarnego pieprzyka albo nietypowego znamienia. Tymczasem ten niezwykle groźny nowotwór może przybierać również bardziej nietypową postać – plamki na paznokciu. Sprawdź, kiedy taka zmiana powinna obudzić twój niepokój i skłonić do odwiedzenia dermatologa.
Czerniak podpaznokciowy – co to jest?
Czerniak to rodzaj złośliwego nowotworu, który rozwija się z komórek barwnikowych. Zazwyczaj – w aż 99% lokalizuje się na „otwartej” skórze, czyli na skórze kończyn, twarzy czy pleców, ewentualnie rozwija się w obrębie błon śluzowych.
Czasem jednak – u jednej na sto osób, które chorują na czerniaka, rak ten rozwinie się pod paznokciem. Lokalizacja ta jest wyjątkowo podstępna – większość osób ignoruje bowiem zmianę, uważając ją za niegroźny krwiak pod paznokciem albo skutek niewłaściwego manicure. Jednocześnie każdy miesiąc zwłoki w podjęciu leczenia drastycznie zwiększa ryzyko wystąpienia przerzutów raka do innych organów. Obecnie czerniak jest uważany za jeden z najgroźniejszych nowotworów.
Czerniak pod paznokciem – objawy
W zdecydowanej większości przypadków pierwszym objawem nieprawidłowości jest pojawieniem się pod paznokciem ciemnego przebarwienia. Ma ono postać smugi (linii), która przebiega od wolnego brzegu paznokcia do jego skórki. Zmiana ta najczęściej przybiera kolor niebieski (lub granatowy), brązowy albo czarny.
Uwaga! U pewnej części chorych smuga niestety nie ma żadnego koloru – dopiero zaawansowanie choroby sprawia, że skóra wokół niewidocznej smugi ma wyraźnie zmieniony kolor.
W zaawansowanej postaci czerniaka podpaznokciowego zajęta jest już cała skóra pod paznokciem, który zaczyna się odkształcać, a następnie pęka. U niektórych można zauważyć ciemne guzki o różnej wielkości.
Warto wiedzieć, że tego rodzaju czerniak ma swoje „ulubione” lokalizacje. Zmiany zazwyczaj pojawiają się pod paznokciem kciuka albo dużego palca u stopy.
Podejrzenie czerniaka – kiedy do lekarza?
Do lekarza dermatologa zawsze warto pójść w sytuacji, gdy pod paznokciem pojawia się zmiana, choć nie pamiętamy żadnego uderzenia czy innego urazu. Także wszelkie plamy czy odkształcenia płytki, które mogą sugerować zmiany grzybicze, powinny skierować nasze kroki do lekarza. Niestety zbyt często zdarza się, że pacjenci samodzielnie „diagnozują” u siebie grzybicę pod paznokciem, a potem trafiają do lekarza już z przerzutami na odległe organy.
Badanie pod kątem czerniaka jest niebolesne. Lekarze oceniają zmiany skórne, posiłkując się wytycznymi CUBED:
C (coloured lesion where any part is not skin colour) – znamię o innym niż skóra kolorze;
U (Uncertain diagnosis) – niepewna diagnoza;
B (Bleeding lesions on the foot or under the nail, whether the bleeding is direct bleeding or oozing of fluid. This includes chronic „granulation tissue”) – krwawiące znamię, sączące się, w tym chroniczna tkanka ziarninująca;
E (Enlargement or deterioration of a lesion or ulcer despite therapy) – powiększanie się znamienia lub owrzodzenie pomimo leczenia;
D (delay in healing of any lesion beyond 2 months) – opóźnienie w gojeniu powyżej dwóch miesięcy;
Czerniak – co musisz o nim wiedzieć?
Wiedza Polek i Polaków o czerniaku wciąż nie jest na oczekiwanym poziomie. Jeśli ty również nie wiesz o tej chorobie szczególnie dużo – oto kilka ważnych faktów.
- Czerniak może pojawić się na zdrowej skórze
Nie jest prawdą, że bazą wszystkich czerniaków są znamiona i pieprzyki. Nawet 50% z nich powstaje na całkowicie zdrowej skórze o jednolitym kolorycie.
- Czerniak jest bardzo agresywny
To niestety prawda. Czerniak jest jednym z najbardziej agresywnych nowotworów. U sporej liczby pacjentów występują przerzuty do płuc, wątroby, kości u mózgu. U większości dzieje się to w ciągu pierwszych dwóch lat od rozpoznania, u innych – nawet po kilku latach.
- Osoby z jasną karnacją są bardziej narażone na zachorowanie
Inne czynniki ryzyka to wystawianie skóry na działanie promieni UV i poparzenia słoneczne, a także występowanie plam soczewicowych.
- Czerniak może mieć różne kolory
Wbrew swojej nazwie czerniak może mieć różne odcienie – bywają czerniaki jasnobrązowe, niebieskie, a nawet szare. Dlatego z każdą zmianą, która wydaje się nietypowa, należy jak najszybciej zgłosić się do lekarza dermatologa.